ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ JAMES D. MORRISON

                                       Με αφορμή
                                       ένα ποίημα
                 
                                                                     του J.D. Morrison



Στους Κώστα Φέρρη,
Μανώλη Νταλούκα,
Βλάση Ρασσιά



                                      Η διάσταση του αλόγου
                               

                                 Όταν η ήρεμη θάλασσα οπλίζεται ύπουλα
                                 και τα σκυθρωπά και στείρα της ρεύματα
                                 γεννούν μικρά τέρατα
                                 είναι το τέλος της ασφαλούς ναυσιπλοΐας

                                Αμήχανη στιγμή!
                                Και το πρώτο ζώο πετιέται στο νερό για αβαρία
                                τα πόδια χτυπιούνται με μανία
                                το δυνατό κορμί καλπάζει
                                και το κεφάλι χοροπηδάει
                                Ισορροπία
                                Χάρη
                                Παύση
                                Συναίνεση
                                Μέσα σε βουβή αγωνία
                                Με λεπτότητα και ευγένεια
                                Αφήνεται να παρασυρθεί.



To ποίημα αυτό , που περιλαμβάνεται στο δίσκο STRΑΝGE DAYS και απαγγέλλεται απ’ τον ίδιο τον Jim χωρίς μουσική με τη συνοδεία όμως εκκωφαντικών θορύβων, τρομακτικών κρότων, με υποβλητικό άγριο τόνο λες και πρό­κειται για τη συντέλεια του κόσμου, το μικρό αυτό αριστούργη­μα που γράφτηκε στα γυμνασιακά του χρόνια κι είναι το μόνο που διατηρήθηκε απ’ αυτή την εποχή (τ’ άλλα κατ’ ομολογία του ιδίου τα είχε σχίσει) νομίζω ότι σηματοδοτεί όλο του το έργο και τις προθέσεις του.
Ήταν η εποχή που διάβαζε συστηματικά, μελετούσε με μα­νία, χανόταν στις σελίδες πολυάριθμων βιβλίων.
Διάβαζε Λατίνους κι Έλληνες συγγραφείς, Ιστορία, Βιο­λογία, Ψυχολογία, μελέτες θρησκειών, απόκρυφα βιβλία, για την Αλχημεία, τη Μαγεία, τις Μυστικιστικές Σχολές και Παρα­δόσεις του παρελθόντος, Εθνολογία (γνώσεις τις οποίες κου­βαλούσε πάνω του και που είχε «μυηθεί» και «ασκηθεί» σ’ αυ­τές) και οτιδήποτε του τραβούσε το ενδιαφέρον. Είναι η εποχή που ρουφούσε τις γνώσεις, όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο ίδιος, σα σφουγγάρι.
Τότε απέκτησε και μια άποψη για τον κόσμο την οποία κου­βάλησε μέχρι το τέλος, σα σταυρό στον ώμο, μέχρι τον τραγικό του θάνατο, τον σωματικό κι όχι ψυχικό βέβαια.
Προτού όμως προσπαθήσουμε να ει­σχωρήσουμε στο νόημα των στίχων, των λέξεων και των εικόνων του Σύμπαντός του, μπορούμε να κάνουμε κάποιες σκόρ­πιες νύξεις που υπάρχουν σ’ άλλα τρα­γούδια (ποιήματα) τα οποία θα μας προ­ετοιμάσουν καλύτερα. «Πάνε πια οι ξέ­νοιαστες μέρες / η νύχτα πλησιάζει / οι σκιές του δειλινού μεγαλώνουν όσο φεύγει ο χρόνος» (Five to one). «Τι χάνουν σήμερα στο σπίτι του Υάκινθου για να ευχαριστήσουν τα λιοντάρια;» (Hyacinth House). «Σ’ αυτό το σπίτι γεννηθήκαμε, σ’ αυτόν τον κόσμο μας πετάξανε, σα σκυ­λιά δίχως κόκκαλο, σα χρεωμένους ηθο­ποιούς...» (Riders on the Storm). «To μέλλον είναι αβέβαιο και το τέλος πάντα κοντά...» (Road house blues). «Η ανθρώ­πινη ράτσα πέθαινε / κανείς δεν απέμει­νε για να ουρλιάξει ή να φωνάξει... όλοι υπέμεναν / με κάθε τρόπο / κρατιόντουσαν με τα δόντια / με την ελπίδα ότι ο μικρός μας κόσμος θα επιζήσει / κι ήρθε ο Νέος Καπετάνιος / ψάχνοντας για ένα καινούριο πλοίο / ελάτε άνθρωποι επιβιβασθείτε... πλοίο των τρελών / πλοίο των τρελών...» (Ship of fools). «Καλώς ήλθα­τε στον ψεύτικο κόσμο» (Soft Parade). «Προτού να βυθιστώ στο μεγάλο ύπνο θέλω \ ν’ ακούσω θέλω ν’ ακούσω / τη κραυγή της πεταλούδας... κουραστήκαμε να περιμένουμεμε τα κεφάλια κάτω / θέλουμε τον κόσμο και τον θέλουμε τώ­ρα / Περσική νύχτα / Δέστε το φως / Σώσε μας / Ιησού Σώσε μας...» (When the music's over).
Επανερχόμενος στο πρώτο ποίημα σ’ ελεύθερη μετάφραση (Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΟΓΟΥ) έχω λόγους να πι­στεύω ότι συμβολικά μας παραπέμπει στην αντίθετη μεταξύ Α-λόγου όντος (χωρίς νόηση ;)όχι βέβαια , αλλά με το ένστικτο, τα αισθήματα, την ενόραση ανθρώπου και του ΕΛ-λόγου όντος (με νόηση ;), του δήθεν «πολιτισμένου» ανθρώπου δηλαδή (με ορι­σμένα «νοητικά» σημεία αναφοράς για μένα) αλλά όχι και κατ’ ανάγκη «Σοφού» και «Ηθικού» λα'ι'κού ανθρώπου. Επίσης και κατ’ επέκταση στη λειτουργία του «Ελλόγου» Σύμπαντος και κόσμου μας. Μήπως λοι­πόν πάντα χρειάζεται ή συμβαίνει να γί­νεται, όταν ο ωκεανός του Σύμπαντος κλυδωνίζεται απ’ τις δυνάμεις που τον περιέχουν και τον διέπουν, όπως και το μυαλό του ανθρώπου (του κατ’ εικόνα και ομοίωση πλασθέντος) τότε είναι που γεννιούνται «μικρά τέρατα» (άλλες δυνά­μεις, άλλα κοσμικά ρεύματα) κι έτσι εί­ναι το τέλος της ασφαλούς ναυσιπλοΐας , της πορείας και ζωής δηλαδή ενός ολό­κληρου Σύμπαντος, ενός ολόκληρου κό­σμου;
Έτσι τα πρώτα ζώα που θυσιάζονται, στην προκειμένη περίπτωση οι άνθρωποι, είναι τα πιο αδύναμα πλάσματα και γι’ αυτό τα πρώτα θύματα. Έχουμε δη­λαδή έναν κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, του Νώε (νόηση, νους), του Όγυγος. Μια πυρηνική έκρηξη, μια μετατόπιση του άξονα του Σύμπαντος, της γης... έτσι κι εμείς οι αδύναμοι κι αδύνατοι, χωρίς κιβωτό, χωρίς πλοίο, χωρίς διαστημό­πλοιο , αφηνόμαστε να παρασυρθούμε μέσα σε βουβή αγωνία στο θάνατο με λε­πτότητα κι ευγένεια... χωρίς να σημαίνει ότι είμαστε κι η «σαβούρα» του κόσμου (δηλ. τα Α-λογα όντα), χωρίς να σημαί­νει ότι κι αυτοί που θα σωθούν (τα Έλ-λογα όντα) και τα Ιερατεία τους , είναι και οι καλύτεροι, αλλά ίσως οι πιο «καπάτσοι», οι πιο πονηροί, οι πιο δυνατοί και όχι κατ’ ανάγκη οι δίκαιοι και σοφοί.
Κι όταν ξεκινήσουν όλα απ’ την αρχή δεν περιέχουν στο DNA τους (στιςπληροφορίες των γονιδίων τους) τον ίδιο εγωισμό, την ίδια αλαζονεία ότι ήταν οι καλύτεροι για ν’ αναπα­ράγουν και στο μέλλον μαζί με τα Νεα Ιερατεία τους , πάλι τα ίδια φαι­νόμενα; Κι η δουλειά (δουλεία) πάει λέγοντας... Μήπως λοιπόν, κοιτάζοντας γύρω μας, αντιλαμβανόμαστε ότι το πλήρωμα του χρόνου ήρθε πάλι... για μια καινούρια καταστροφή ή κατακλυσμό, για μια και­νούργια Κιβωτό, για έναν νέο καπετάνιο που θα μας οδηγήσει στην πατρίδα; Ποιος καπετάνιος, πια πατρίδα;
Ή θα είμαστε οι «καινούργιοι» χαμένοι (ο φί­λος μου ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός έλεγε πως είμαστε διασωθέντες κατα­στροφών) στον «αέναο» αυτόν κύκλο της ανθρωπότητας και του κατ’ εικόνα Σύμπαντός μας ,που ολοκληρώνεται κι αυτοκαταστρέφεται... «...Το τέλος. Αυτό είναι το τέλος καλέ μου φίλε / αυτό είναι το τέλος μοναδικέ μου φίλε / το τέλος. Το ΤΕ­ΛΟΣ... (THE END)...